Reishi Mantarı - Ganoderma lucidum

1990 lı yıllardan sonra iletişim ve teknolojinin gelişmesi tıbbi mantara uluslar arası ilginin artmasına ve tıbbi ve egzotik mantar türlerinin tüm dünya çapında tanınmasını ve ilginin artmasını sağlamıştır. Özellikle 1980 li yıllardan sonra yetiştiriciliği hızla artmıştır. Dünyada üretimi 1995 de 500 ton olan Reishi mantarı 2005 yılında 6 000 tona ulaşmıştır.Ülkemizde ise 2000 yılında Agromantarcılık(AGROMA) tarafından Denizlide üretimine başlanmış ve üretimi halen yaygınlaştırılarak devam etmektedir.

Latince ismi Ganoderma lucidum olan mantar bir çok yerde Reishi, Kırmızı Reishi veya ölümsüzlük mantarı gibi isimler ile takdim edilmektedir. Uzakdoğu kaynaklı bu mantarın yaklaşık 2000 yıllık bir geçmişi bulunmaktadır. Uzun yıllar boyunca özellikle Uzakdoğu ülkelerinde başta hipertansiyon ve karaciğer hastalıkları olmak üzere bronşit, astım, ülser, uykusuzluk ve kanser gibi rahatsızlıkların tedavisinde yardımcı bir kaynak olarak kullanılmış. Bu faydalı organizmalar hastalığın tedavi edilmesinde ve vücut direncinin arttırılmasında görev alır. Böylece sadece hasta olan insanların değil normal sağlıklı bireylerinde haftada birkaç kere bu faydalı besinleri tüketmeleri tavsiye edilmektedir. Bu şekilde insan bünyesi daha dirençli bir yapıya kavuşmakta ve herhangi bir rahatsızlık durumunda hastalık etmeni ile daha rahat mücadele edebilmektedir.

Reishi mantarının insan sağlığına olan birçok faydası yapılan çalışmalar ile ispatlanmıştır. Ayrıca bu mantarın bu güne kadar tespit edilmiş bir yan etkisi bulunmamaktadır, bu sebeplerden dolayı Japon Sağlık Bakanlığı tarafından kanser tedavisinde kullanılabilecek yardımcı bitkisel ilaç olarak kabul edilen tek mantar türüdür. Özellikle kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi ve kemoterapinin vücuttaki yan etkilerini bertaraf ettiği belirlenmiştir.

Fujian Agriculture University Central Laboratory’de yapılan analiz sonucunda, Ganoderma lucidium’un besin içeriği şunlardır: %12,1 kaba protein, % 79,33 kaba selüloz, %2,63 kül, %1,98 azot, %0,229 fosfor, %0,5 potasyum, %0,085 kalsiyum, ve %0,056 magnezyum. Germanyum ve selenyum içeriği bakımından oldukça yüksektir

Ganoderma lucidum yetiştirme tekniği

Yetiştiricilikte iki yöntem kullanılmaktadır

1)Bitkisel atık (talaş) kültürü

2)Kütükte yetiştiricilik

Talaş Kültürü

Yetiştirme ortamı olarak şert ağaç(meşe,kayın, Gürgen) talaşları kullanılmaktadır

Hazırlanan yetiştirme ortamları ısıya dayanıklı torbalara 1-2 kg olacak şekilde doldurularak, torbaların ağzı pamuk tıkaçla kapatılacaktır. Bu işlemden sonra torbalar 121 °C’de 1.5 saat otoklavda tutularak sterilize edilecektir. Torbaların sıcaklığı 20-25 °C’ye düştükten sonrasteril odalarda misel ekimi yapılacaktır. Misel aşılanan torbalar mantar üretim odasına yerleştirilecek, karanlık koşullarda 25-30 °C’de misel sarması için gerekli koşullar sağlanacaktır. Misel gelişimini tamamlayan torbalarda karpofor oluşumunu teşvik için oda 100-200 lux ışıklaaydınlatılacaktır (Chen, 2004). Primordium görülen torbaların üzeri açılarak ve oda düzenli bir şekilde nemlendirilip, havalandırılmaya başlanacak, oda sıcaklığı 25±2oC olacak şekilde ayarlanacaktır. Primordiumlar görülmeye başladıktan sonra torbaların üst kısımları mantar gelişmesini teşvik ve çıkışları sağlamak için kesilerek açılacaktır. Mantarlar gelişim dönemi boyunca dikkatle incelenerek en uygun hasat zamanında hasat edilecektir.

3)2) Kütük yönteminde ise meşe kütüğü 15 cm uzunluğunda, 15 cm çapında kesilerek hazırlanacaktır (. Kütüklere 5 cm derinliğinde ve 2 cm genişliğinde 6-10 delik açılacak, bu açılan deliklere miseller yerleştirilecek ve üzerleri bal mumu ile kapatılacaktır. Misel aşılanmış kütükler 25 °C sıcaklık ve %70 neme ayarlanmış odada 6 ay muhafaza edilecektir. Miseller kütükleri sardıktan sonra serada organik maddece zenginleştirilen toprağa kütükler gömülecek ve sıcaklık 25-30 °C ve nem %70-90 olacak şekilde ayarlanacaktır. Seranın direkt güneş ışığı alması engellenecek ve havalandırmaya dikkat edilecektir. Mantarlar oluşum sırasında dikkatle incelenecek ve en uygun hasat zamanında hasat edilecektir

ülkemizde Kütük yetistiriciliği iklimsel özelliği nedeni ile pek uygun bir yetiştiricilik yöntemi değildir ülkemizde Ganoderma yetiştiriciliği sunni talaş kütüklerinde ve iklimlendirilmiş kapalı ortamlarda yetiştiriciliği daha çok başarılı olmaktadır.

Yüksek kaliteli Ganoderma lucidum üretmek için diğer özel koşulların da gerekli olduğu göz önüne alınabilir. Bunlar;

1) verimi en yüksek ırkın seçimi,

2) doğru yetiştiricilik metodunun kullanılması,

3) ürünün doğru zamanda hasat edilmesi ve

4) hasat sonrası ürüne uygun bir biçimde muamele yapılması: Ganoderma lucidum yaşarken (canlıyken) hastalığa karşı korur. Bu hastalıklara karşı koruma gücünün uygun bir şekilde tüketildiğinde ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Onun tüm yaşamı boyunca şiddetli (sert) doğa şartlarında onun hastalıklara karşı koruma gücünü artması iyileştirici özelliğidir. Ganoderma lucidum’un yeni (genç) hücreleri hasattan sonra hemen ölmeye (bozulmaya) başlar. Ganoderma lucidum’unhastalıklara karşı koruma gücünün artışı engellendiği için suni olarak hızlı bir şekilde kurutulmaması gereklidir. Ganoderma lucidum serin, karanlık ve durağan (değişmez) bir yerde muhafaza edilebilir.

Sıcaklık: Ganoderma lucidium için sıcaklık çok önemlidir. Kültür mevsimi sıcaklık isteğine göre ayarlanmalıdır.

Meyve için yüksek sıcaklık gereklidir. Misel gelişimi için 12-36 oC sıcaklık gerekirken, en uygun sıcaklık 24-30 oC’tır. Sıcaklık 30 oC’tan yüksek ya da 24 oC’tan düşük ise misel gelişimi yavaşlayacaktır. meyve oluşumu için uygun sıcaklık 20-30 oC’tır.

Ganoderma lucidium’un yetiştirilmesi sırasında sıcaklığın 20-25 oC olması gelişmeyi yavaşlatır, fakat kapalı bir yapı ve açık renk oluşturur. Sıcaklığın 25-30 oC olması halinde ise gelişme hızlı olur, fakat kalitede düşme görülür. Şapka gelişimi için 22 oC üzerinde sıcaklık iyi büyümeyi sağlar.Aksi halde şapkada deforme olacaktır.

Nem: Hücre oluşumu için esas bileşiktir. Biyolojik olayların meydana gelmesinde ve taşınmasında rol oynar. Misel gelişimi, buton ve meyve oluşumu substratın su içeriği ile ilişkilidir.

Substratın su içeriği misel büyümesi için yaklaşık % 60 olmalıdır. Meyve büyümesi sırasında, nem % 80-90 arasında olmalıdır. Meyvenin büyümesi, üst tabakada bulunan misellerin gelişimine bağlıdır. Düşük hava neminde büyüme duracaktır Bundan dolayı, nemlendirme özellik istemektedir.

Havalandırma: Ganoderma lucidium aerobik bir mantardır. Yaşam boyunca sürekli soluma gösterdiğinden, taze havaya sürekli ihtiyaç gösterir. Karbondioksit konsantrasyonu % 0,1’den yüksek olması halinde meyvede deformasyon oluşur. Bundan dolayı kültür yerinde iyi havalandırma olmalıdır.

Işık: Ganoderma lucidium üzerinde ışık etkisi farklı dönemde farklı şekillerde olmaktadır. Misel, tamamen karanlıkta yetişmektedir. Yüksek ışık, özellikle sarı ışık, gelişmede yavaşlamaya neden olur. Meyve gelişimi için bir miktar ışık gereklidir.

Meyve gövdesi fototropizm gösterir. Meyve ve şapkanın büyüme noktaları ışığa yönelir. Süs amaçlı mantar yetiştiriciliğinde bu karakterden yararlanılır.

pH

Ganoderma lucidium miselleri düşük asit ortamlarından hoşlanır. Büyüme için gerekli pH 3,0-7,5 değerleri arasıdır, fakat en uygun değerler 4,0-6,0 değerleri arasıdır.
G. lucidum mantarı çok sert dokusundan dolayı taze olarak tüketilememekte, yemeklerde kullanılamamaktadır. Bununla beraber çayı, kahvesi, sıcak suda eriyen tabletleri, kapsülleri, tentürleri, ampulleri, ekstraktları ve sporlarının ürünlerini, dilimlenmiş halde mantarın kendisini piyasadan elde etmek mümkündür. Uzun yıllar yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda geliştirmiş olduğumuz bir yöntemle tamamen tüketime hazır  hale getirilmiş içilebilir  şekilde saf G. lucidum  konsantresi insanların hizmetine sunulmuştur. Genel olarak sağlıklı insanların günde; 1-2 g, hastaların 5-6 g, ağır hastaların ise günde en az 10 g kadar Reishi tüketmeleri tavsiye edilmektedir.
Reishi ile kürde mantarın konsantresi genelde sabah kalkınca ve akşam yatmadan önce aç karnına içilmeli; içme saatlerinin de aynı olmasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca mantar suyu içilirken, içerisine herhangi bir şeker ya da tatlandırıcı madde vb. kesinlikle katılmamalıdır.
Reishi’nin bünyesinde bulunan polisakkaritler biyolojik olarak makro moleküllerdir. Söz konusu polisakkaritlerin çözülüp vücut tarafından alınabilmesi için günde 1000 mg C vitamini alınması gerekmekte, C vitamini Reishi’nin biyo yarayışlılığını arttırmaktadır. Antioksidant bir madde olan Reishi, hücrelerdeki yaşlanmayı durdururken bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Bu bakımdan  mantar suyunun içilmesine en az 2 ile 5 ay arasında devam edilmelidir.

  Reishi Çayı Nasıl Hazırlanır?

  Reishi Çayı Nasıl Hazırlanır?

    Sağlıklı kişilerde günde 2 -3 gr, hastalarda ise hastalığın durumuna  göre 6-12 gr kurutulmuş mantardan hazırlanan çayın tüketilmesi önerilir.

Çayın sabah, öğle  ve akşam birer bardak içilmesi önerilir;

     Günlük olarak tüketilecek miktardaki kuru mantar cam veya porselen kap içerisine       

1 litre su içine konarak kaynamaya bırakılır ve kaynama başladıktan sonra ateş kısılarak en az 15-20 dakika kaynatılır.

Tercihen sıcak veya ılık olarak içilir.

2-3 günlük çay bir defada hazırlanıp buzdolabında saklanabilir.

     Kaynatma ve içim esnasında çay kesinlikle metal ile temas etmemelidir. Cam veya porselen kapta kaynatılmalı ve muhafaza edilmelidir. Mantarın içeriğinde bulunan Germanyum maddesi vücüdün kullanabileceği formdadır sıcakta metalle teması sonucu elekrton alış verisi ile vücut tarafından kullanılamaz forma geçmesi nedeni ile mutlaka cam bir kapta kaynatılmalıdır.

    Çayın tadı acıdır; tatlandırıcı kullanmayın tatlandırma ihtiyacı duyulması halinde bal veya tabii şeker ile tatlandırılmalıdır.

    Aç karına içilmesi tavsiye edilir; ancak mide problemi olanlar veya acılığı nedeni ile aç karnına içemeyenler yemekten sonra içebilir.